Fontes canonis 603 de vita eremitica- lat.
Canon 603 CIC 1983
§ 1.
Praeter vitae consecratae instituta, Ecclesia agnoscit vitam eremiticam seu
anachoreticam, qua christifideles arctiore a mundo secessu, solitudinis
silentio, assidua prece et paenitentia, suam in laudem Dei et mundi salutem
vitam devovent.
§ 2. Eremita, uti Deo deditus in vita consecrata,
iure agnoscitur si tria evangelica consilia, voto vel alio sacro ligamine
firmata, publice profiteatur in manu Episcopi dioecesani et propriam vivendi
rationem sub ductu eiusdem servet.
Ad § 1:
1. PAULUS PP. VI, Litt. Ap. Optimam partem, 18 apr. 1971 (AAS 63 [1971] 447-450) :
Ad Reverendum Patrem Andream
Poisson, Ordinis Cartusiensis Ministrum Generalem, ob universae religiosae
communitatis Coetum habendum.
Dilecte fili, salutem et Apostolicam Benedictionem,
Optimam partem elegisse[1] merito dicuntur, qui, abstracti a fluxis saeculi
rebus, Deo, cui sunt penitus consecrati, in solitudine corporis et mentis
deserviunt. Cum igitur impedimentis, quibus in turba animus a divinarum
veritatum contemplatione retardatur, se exuant, facilius id exsequuntur, quod
monachi proprium esse Sanctus Theodorus Studita praeclare affirmavit: «
Monachus enim est, qui in unum contuetur Deum, unius Dei cupidus est, uni est
addictus Deo, unum colere satagit Deum, pacem habet ipse cum Deo, et aliis
pacis auctor exsistit »[2]. Est profecto vitae forma singularis, qua civium
patriae caelestis conversatio hic in terris quodam modo anticipatur. Ad eos
ergo, qui hac solitaria professione commendantur, haec verba potissimum referri
posse videntur, quae Sanctus Augustinus universe de continentibus dixit: «
Quanto vos meliores, qui quod erunt homines post resurrectionem, hoc vos
incipitis esse ante mortem[3]. Verum
tamen eremi incolae non alieni a corpore Ecclesiae et societate hominum sunt
putandi. Quemadmodum enim Concilium Vaticanum Secundum aperte asseruit, «vita
contemplativa ad plenitudinem praesentiae Ecclesiae pertinet[4]; et, qui illam sectantur, « populum Dei... exemplo
movent necnon arcana fecunditate apostolica dilatant »[5].
Hanc segregem vitam cum Deoque
coniunctam Ordo Cartusiensis quasi hereditatem a conditoribus acceptam per
hominum aetates integram imminutamque raro exemplo servavit; quod quidem
ei non parvae laudi vertit et commendationi. Totius autem Ecclesiae interest,
ut is pergat vigere, scilicet ut eius sodales, Deo honorem debitum tribuere
volentes, eius adorationi omnes vires perpetuo impendant. Quo cultu sincero et
indiviso idem Ordo non solum Christifidelibus certas easque magnas affert
utilitates, sed cunctis etiam hominibus non modica praebet auxilia, quippe qui
viam vitae exquirant gratiaque indigeant divina. Contemplatio enim et diuturna
oratio munera primaria existimentur oportet, quae mundo prosint universi[6].
Haec autem intentio, quae,
quantum humana sinit condicio, proxime et continenter fertur in Deum, eosdem
monachos peculiarem in modum cum Beata Maria Virgine consociat, quam matrem
singularem Cartusiensium solent appellare.
Iuvat igitur Nos paternum
dilectionis affectum et egregiam existimationem Nostram isti Familiae
religiosae testari. Quae, ut ad Nos est allatum, mox speciale Capitulum
Generale celebrabit, quod, in ipsis horum temporum adiunctis, non levis erit
momenti, siquidem de recognoscendis Ordinis legibus agitur. Impellimur ergo, ut
per has Litteras nonnulla proferamus, quae Ecclesia a Cartusiensibus monachis
exspectat et quae ad opus, in quod praedictum Capitulum incumbet, recte
dirigendum utilia esse censemus.
Ordo vester, ut notum est,
monachos choro astrictos et fratres conversos vel donatos complectitur; alteri
cum alteris fraterna necessitudine, mutua reverentia, communi proposito Deo
serviendi eique adhaerendi coniunguntur. In legibus igitur vestris, quibus
manus admovetis, dilucide enuntietur oportet eiusdem veluti patrimonii
spiritualis omnes esse participes, cum
vocatio monastica et a sacerdotibus et a conversis vel donatis plene
possit ad effectum deduci.
Monachi, qui chori obligatione
tenentur, in Ordine Cartusiensi paene ab eius exordiis sacerdotes sunt vel
religiosi, qui ad sacros ordines suscipiendos se componunt. Sunt autem hodie,
qui opinentur minus convenire, ut coenobitae aut eremitae, qui numquam sacrum
ministerium sint obituri, sacerdotio augeantur. Quae quidem sententia, ut iam
alias diximus[7], certo caret ac firmo fundamento. Multi enim Sancti
plurimique religiosi propterea vitae monasticae, etiam eremiticae, professionem
cum sacerdotio copulaverunt, quod aptam convenientiam inter utramque
consecrationem, id est presbyteri et monachi propriam, perspectam habebant. Ea
quidem vera solitudo, ubi Deo tantum vacatur, absoluta bonorum huius saeculi
spoliatio, suae voluntatis abnegatio, quibus ii exercentur, qui monasterii
moenibus se incluserunt, sacerdotis animum ad eucharisticum sacrificium, quod
est «totius vitae christianae fons et culmen»[8], pie ardenterque immolandum prorsus singulariter
praeparant . Praeterea, cum ad sacerdotium plena illa sui ipsius donatio
accedit, qua Deo religiosus se devovet, nie peculiari modo Christo
configuratur, qui simul sacerdos est et hostia.
Concilium Vaticanum Secundum,
ubi de presbyteris eorumque officiis dedita opera tractavit, merito statuit
curam populi Dei eiusmodi contineri muneribus. Haec vero cura a vobismet ipsis
geritur sacrificio eucharistico celebrando, quod cotidie agere consuevistis.
Quam quidem celebrationem in oratoriis eremiticis vestris plerumque fieri
contingit, in pio videlicet recessu, ubi monachi animus, in rebus supernis
defixus, Spiritum amoris et luminis uberius haurit. Vocatio igitur
Cartusiensis, dummodo ei fideliter inhaereatur, efficit, ut intentio
universalis, quae in eucharistico inest sacrificio, fiat intentio uniuscuiusque
monachi sacris operantis. Hanc vero plenitudinem eucharisticae caritatis ipsum
Concilium Vaticanum significantibus verbis declaravit: « In mysterio Sacrificii
Eucharistici, in quo munus suum praecipuum sacerdotes adimplent, opus nostrae
redemptionis continuo exercetur, et ideo enixe commendatur eius oblatio
cotidiana, quae quidem etiam si praesentia fidelium haberi non possit, actus
est Christi et Ecclesiae»[9].
Capitulum Generale vestrum sine
dubio contendet , ut spiritus conditorum vestrorum sancte servetur et opera illa,
quam, spiritualibus moti consiliis, per saeculorum decursum Statutis Ordinis
impendistis, alacris perseveret. Hac mente ductis quidam loci Constitutionum
ita vobis videntur esse exprimendi, ut planiores evadant et legentes scribendi
genere magis directo attingant. Aeque
aestimantibus de habitu mentis et corporis, qui ex progressione quadam nunc
obtinet, auferenda vobis sunt nonnulla, quae iam obsoleverunt. Simul vero
consuetudines quasdam antiquas apte in usum revocatis, si ex mutatione, quam
illae postmodum habuerunt, earum efficacitas est deminuta aut vera earundem
significatio offuscata. Quae praecipue ad sacram liturgiam, ut apud vos
colitur, spectant. Normis igitur Apostolicae Sedis, ad rem pertinentibus,
obsecuti, ritui Missae studetis veterem reddere simplicitatem, et, quod ad
cyclum liturgicum, qui dicitur, attinet, pariter illam restituere rationem, ex
qua plus tribuatur ordinario de tempore; atque id agitis, ut lectionarium
vestrum ditescat.
Est cur, consulta Apostolicae
Sedis observanter accipere parati, arbitremini eam vobis etiam hac in re
benevolam se esse praebituram. Non enim eam latet monachis solitariis liturgia
opus esse ipsorum vitae generi accommodata, in qua scilicet pars cultus interior
et consideratio mysterii, quam fides vivida alat, praeponderant. Eremitae liturgicas populi celebrationes potius
mentis communione participant, quae etiam actuosam quandam secum fert
consortionem, licet pars exterior et aspectabilis sit minus manifesta. Vocatio
igitur vestra liturgiam peculiarem paulatim formavit, quam, utpote vitae
contemplativae et solitariae vestrae consentaneam, tueri nitimini. Ecclesia
autem quendam, ut aiunt, pluralismum in iis, quae ad sensus religiosi
declarationem cultusque divini ostensionem spectant, non improbat, cum diversae
rationes Deum quaerendi excolendique id suadeant. Favent ergo sanis
traditionibus monasticis, quae, diligenter servatae, ad fidem et spiritualem
alacritatem augendam, unde originem duxerunt, non modicum conferant.
Haec habuimus, quae amanti
animo ad te et ad universum Ordinem Cartusiensem, Nobis carissimum, instante
speciali Capitulo Generali, scriberemus. Patrem autem luminum enixe rogamus, ut
iis, qui eidem conventui intererunt, propitius adsit, hic ad profectum istius
religiosae Familiae plurimum valeat eiusque decreta cum observantiae pacisque
studio excipiantur. Haec vota Apostolica Benedictio confirmet, quam tibi,
dilecte fili, cunctisque sodalibus, tuae moderationi commissis, volentes
impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum
Petrum, die XVIII mensis Aprilis, anno MCMLXXI, Pontificatus Nostri octavo.
2. Lumen Gentium 43 :
Consilia
evangelica castitatis Deo dicatae, paupertatis et oboedientiae, utpote in
verbis et exemplis Domini fundata et ab Apostolis et Patribus Ecclesiaeque
doctoribus et pastoribus commendata, sunt donum divinum, quod Ecclesia a Domino
suo accepit et gratia Eius semper conservat. Ipsa autem auctoritas Ecclesiae,
duce Spiritu Sancto, ea interpretari, eorum praxim moderari et etiam stabiles
inde vivendi formas constituere curavit. Quo factum est ut, quasi in arbore ex
germine divinitus dato mirabiliter et multipliciter in agro Domini ramificata,
variae formae vitae solitariae vel communis, variaeque familiae creverint, quae
tum ad profectum sodalium, tum ad bonum totius Corporis Christi opes augent.
Illae enim familiae sodalibus suis adminicula conferunt stabilitatis in modo
vivendi firmioris, doctrinae ad perfectionem prosequendam probatae, communionis
in militia Christi fraternae, libertatis per oboedientiam roboratae, ita ut
suam religiosam professionem secure implere et fideliter custodire valeant,
atque in caritatis via spiritu gaudentes progrediantur.
Status
huiusmodi, ratione habita divinae et hierarchicae Ecclesiae constitutionis, non
est intermedius inter clericalem et laicalem conditionem, sed ex utraque parte
quidam christifideles a Deo vocantur, ut in vita Ecclesiae peculiari dono
fruantur et, suo quisque modo, eiusdem missioni salvificae prosint.
3. Perfectae caritatis 1;
PERFECTAE CARITATIS per consilia
evangelica prosecutionem Sacrosancta Synodus praevie ostendit, in Constitutione
cui initium est Lumen gentium, a Divini Magistri doctrina et exemplis originem
ducere et tamquam praeclarum signum Regni caelestis apparere. Nunc vero, de
vita ac disciplina institutorum, quorum sodales castitatem, paupertatem et
oboedientiam profitentur, intendit agere eorumque necessitatibus, prout tempora
nostra suadent, providere.
Inde ab exordiis quidem Ecclesiae
fuerunt viri ac mulieres, qui per praxim consiliorum evangelicorum Christum
maiore cum libertate sequi pressiusque imitari intenderunt et suo quisque modo
vitam Deo dicatam duxerunt, e quibus multi, Spiritu Sancto afflante, vel vitam
solitariam degerunt vel familias religiosas suscitaverunt, quas Ecclesia sua
auctoritate libenter suscepit et adprobavit. Unde e consilio divino mirabilis
varietas coetuum religiosorum succrevit, quae valde contulit, ut Ecclesia, non
solum ad omne opus bonum instructa (cf. 2Tm 3,17) et ad opus ministerii
in aedificationem Corporis Christi (cf. Ep 4,12) parata sit, sed etiam
variis donis filiorum suorum decorata appareat sicut sponsa ornata viro suo
(cf. Ap 21,2) et per eam innotescat multiformis sapientia Dei (cf. Ep
3,10).
In tanta autem donorum varietate omnes, qui ad praxim
consiliorum evangelicorum a Deo vocantur eademque fideliter profitentur, Domino
se peculiariter devovent, Christum sequentes, qui virgo et pauper (cf. Mt
8,20; Lc 9,58) per oboedientiam
usque ad mortem Crucis (cf. Ph 2,8) homines redemit et sanctificavit.
Ita caritate impulsi, quam Spiritus Sanctus in cordibus eorum diffundit (cf. Rm
5,5), magis magisque vivunt Christo et corpori Eius quod est Ecclesia (cf. Col
1,24). Quo ferventius ergo tali sui donatione quae totam vitam
complectitur, Christo coniunguntur, eo uberior fit vita Ecclesiae et
apostolatus eius vegetius fecundatur.
Ut autem praestans valor vitae per
consiliorum professionem consecratae eiusque necessarium munus in praesentis
temporis adiunctis ad maius Ecclesiae bonum cedat, haec Sacra Synodus sequentia
statuit, quae nonnisi principia generalia respiciunt accommodatae renovationis
vitae ac disciplinae religionum atque, propria indole servata, societatum vitae
communis sine votis et institutorum saecularium. Normae vero particulares
pro eorumdem congrua expositione et applicatione post Concilium a competenti
auctoritate statuendae sunt.
4. Ad Gentes 18 :
Inde a
periodo plantationis Ecclesiae vita religiosa sedulo promoveatur, quae non
solum pretiosa omninoque necessaria auxilia activitati missionali affert, sed
per intimiorem consecrationem Deo in Ecclesia factam lucide quoque manifestat
et significat intimam vocationis christianae naturam.
Instituta religiosa,
plantationi Ecclesiae adlaborantia, mysticis divitiis, quibus traditio
religiosa Ecclesiae insignitur, penitus imbuta, eas pro cuiusque gentis ingenio
et indole exprimere et tradere conentur. Attente considerent quomodo
traditiones asceticae et contemplativae, quarum semina iam ante Evangelii
praedicationem nonnunquam antiquis culturis a Deo indita sunt, in vitam
religiosam christianam assumi possint.
In novellis
Ecclesiis variae formae vitae religiosae excolendae sunt, ut diversos aspectus
missionis Christi et vitae Ecclesiae exhibeant, ac variis operibus pastoralibus
se devoveant, suaque membra ad ea exercenda rite praeparent. Attamen Episcopi in Conferentia videant ne Congregationes
eundem finem apostolicum prosequentes, multiplicentur cum detrimento vitae
religiosae et apostolatus.
Speciali mentione digna sunt varia ad vitam
contemplativam radicandam incepta, quibus alii, essentialia Institutionis
monasticae elementa retinentes, ditissimam traditionem sui Ordinis implantare
satagunt, alii vero ad antiqui monachismi simpliciores formas redeunt: omnes tamen
genuinam aptationem ad condiciones locales quaerere studeant. Cum enim vita
contemplativa ad plenitudinem praesentiae Ecclesiae pertineat, oportet apud
novellas Ecclesias ubique instauretur.
1. Ad Gentes 40 :
Instituta
religiosa, vitae contemplativae et activae, maximam hucusque partem in mundi
evangelizatione habuerunt et habent. Eorum merita Sacrosancta Synodus libenter
agnoscit et Deo gratias agit pro tot impensis in Dei gloriam et in servitium
animarum praestitis, eademque hortatur ut indefesse in opere incepto
prosequantur, cum sciant virtutem caritatis, quam ex vocatione perfectius
colere tenentur, ad spiritum et laborem vere catholicum se impellere et
obligare.
Instituta
vitae contemplativae per suas orationes, paenitentiae opera et tribulationes, maximum
momentum habent in conversione animarum, cum Deus sit qui rogatus mittit
operarios in messem suam, animos non-christianorum ad audiendum Evangelium
aperit, et verbum salutis in eorum cordibus foecundat. Imo rogantur haec
Instituta ut domos in locis missionum condant, sicut non pauca iam fecerunt, ut
ibi, modo traditionibus genuine religiosis populorum accommodato, vitam
degentes, praeclarum testimonium maiestatis et caritatis Dei, necnon et unionis
in Christo, inter non-christianos reddant.
Instituta
vero vitae activae, sive finem stricte missionalem prosequantur sive non,
sincere coram Deo sese interrogent utrum actuositatem suam in expansionem Regni
Dei inter Gentes extendere valeant; utrum quaedam ministeria aliis relinquere
possint, ita ut suas vires pro missionibus impendant; utrum activitatem in
missionibus incipere possint, aptando, si necesse fuerit, suas Constitutiones,
ad mentem tamen Fundatoris; utrum sodales sui pro viribus in activitate
missionali participent; utrum eorum consuetudo vitae sit testimonium Evangelii
indoli et condicioni populi accommodatum.
Cum autem, Spiritu Sancto
inspirante, in dies crescant in Ecclesia Instituta saecularia, eorum opera, sub
auctoritate Episcopi, multiplici ratione in missionibus fructuosa esse potest,
ut signum plenae deditionis ad evangelizationem mundi.
Ad § 2:
5. CIC 1917, c. 487;
Benedictus PP XV, Const. Apost. Providentissima
Mater Ecclesia, 27.05.1917, qua Codex Iuris Canonici promulgatur: AAS 9 Pars II (1917)
11-416 quoad Canones (can. 487, p. 106) (Leges Ecclesiae VIII, lex 5164-5165, col. 9367).
Can. 487 — Status religiosus
seu stabilis in communi vivendi modus, quo fideles, praeter communia praecepta,
evangélica quoque consilia servanda per vota obedientiae, castitatis et
paupertatis suscipiunt, ab ómnibus in honore habendus est[10].
6. Lumen Gentium 44.
Per vota aut
alia sacra ligamina, votis propria sua ratione assimiIata, quibus
christifidelis ad tria praedicta consilia evangelica se obligat, Deo summe
dilecto totaliter mancipatur, ita ut ipse ad Dei servitium Eiusque honorem novo
et peculiari titulo referatur. Per baptismum quidem mortuus est peccato, et Deo
sacratus; ut autem gratiae baptismalis uberiorem fructum percipere queat,
consiliorum evangelicorum professione in Ecclesia liberari intendit ab
impedimentis, quae ipsum a caritatis fervore et divini cultus perfectione
retrahere possent, et divino obsequio intimius consecratur. Tanto autem perfectior erit consecratio, quo per firmiora
et stabiliora vincula magis repraesentatur Christus cum sponsa Ecclesia
indissolubili vinculo coniunctus.
Cum vero evangelica
consilia suos asseclas, per caritatem ad quam ducunt, Ecclesiae eiusque
mysterio speciali modo coniungant, spiritualis horum vita bono quoque totius
Ecclesiae devoveatur oportet. Inde oritur officium pro viribus et secundum
formam propriae vocationis, sive oratione, sive actuosa quoque opera, laborandi
ad Regnum Christi in animis radicandum et roborandum, illudque ad omnes plagas
dilatandum. Unde et Ecclesia propriam indolem variorum Institutorum
religiosorum tuetur et fovet.
Evangelicorum
proinde consiliorum professio tamquam signum apparet, quod omnia Ecclesiae
membra ad officia vocationis christianae impigre adimplenda efficaciter
attrahere potest ac debet. Cum enim Populus Dei hic manentem civitatem non
habeat, sed futuram inquirat, status religiosus, qui suos asseclas a curis
terrenis magis liberat, magis etiam tum bona caelestia iam in hoc saeculo
praesentia omnibus credentibus manifestat, tum vitam novam et aeternam
redemptione Christi acquisitam testificat, tum resurrectionem futuram et gloriam
Regni caelestis praenuntiat. Formam quoque vitae, quam Filius Dei accepit,
mundum ingressus ut faceret voluntatem Patris, quamque discipulis Ipsum
sequentibus proposuit, idem status pressius imitatur atque in Ecclesia perpetuo
repraesentat. Regni Dei denique super omnia terrestria elevationem eiusque
summas necessitudines peculiari modo patefacit; supereminentem quoque
magnitudinem virtutis Christi regnantis atque infinitam Spiritus Sancti
potentiam, in Ecclesia mirabiliter operantem, cunctis hominibus demonstrat.
Wkrótce zostanie zamieszczona wersja polska
[3] Sermo 132, 3; PL 38, 736.
[4] Cfr. Decr. Ad gentes
divinitus, 18; cfr. etiam Instr. Venite seorsum: A.A.S. 61 (1969),
pp. 689.
[10] Martinus V (in Cone. Constantien.), const. «Inter
cunctas», 22 febr. 1418, art. 31, 34, Ioannis Wicleff, damn., art. 30, de quo
errorum Wicleff et Husz suscepti interrogandi; Pius DC, litt. ap. «Multiplices inter», 10 iun. 1851; Leo
XIII, ep. «Testem», 22 ian. 1899; ep. «Au milieu», 23 dec. 1900; ep, «Le
religiose famiglie», 29 iun. 1901.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz